La vision s'acompanha al suspècte que aquestas sion ren d'autre que lo sipari d'una scena favolosa ente s'atend un event que ni lo recòrd ni la fantasia coneisson. Qualquaren d'extraordinari es avengut o avenerè sus aqueste teatre. Basta pensar a las oras de la nuech, o dal luscre, quora la vinha chei ren dessot lhi uelhs e resta aquí, dessot lo cèl, totjorn eigala e absorbia dins ela. Se diseria que degun se sie jamai promenat, e pura lhi a qui la trabalha tròç per tròç e a la vendémia es tota jaiosa de vòutz e de pas. Mas après s'én van, e alora es pariera a un'estància ente degun es pus intrat e la fenèstra es dubèrta sus lo cèl. Lo jorn e la nuech lhi renhon; de bòts fai frèsc e cubèrt – es la pluelha -, ren se boja dins l'estància, e lo temp passa ren. Nimanc sus la vinha lo temp passa; sa sason es setembre e reven totjorn, e pareis etèrna. Masque un filh la coneis verament; son passats lhi ans, mas derant la vinha l'òme en la contemplant retròba la joinessa. Lo suspècte d'aquò que deu – qu'es degut – avenir, la manten la mesma e fai reviure dins lo recòrd l'infància. Mas ren es verament avengut e lo filh sabia ren d'aténder aquò que aüra escapa decò al recòrd. E aquò que aven ren al principi pòl pus avenir.
Mas benlèu es estaa pròpi aquesta immobilitat a enchantar la vinha. Un viòl drech la remonta, en copant lhi filars e en talhant una pòrta sus lo cèl vesin. Lo filh montava per aquesti viòls, montava e pensava ren a recordar; inhorava que l'instant seria durat coma un bruelh e que un'ànsia de lo prene, de lo conéisser a fons, l'auria puei dilatat al delai dal temp. Benlèu aqueste instant era fach de ren, mas era pròpi dins aquò son avenir. Un simple e profond ren, ren enavisat perque ne'n valia ren la pena, estendut dins lhi jorns e puei perdut, reaflora derant lo viòl, a la vinha, e se descuèrb infantil, al delai de las causas e dal temp, coma ent'aquel moment que per lo filh lo temp existia ren. E alora qualquaren verament es avengut. Es avengut fai un instant, es l'instant mesme: l'òme e lo filh s'encòntron e san e se dison que lo temp es esfumat.
L'òme sa aquestas causas en contemplant la vinha. E tot lo comolum, la lenta richessa de recòrds de totas sòrtas, es ren, derant la certessa d'aquesta extasi sensa memòria. Lhi son cèls e plantas, e sasons e retorns, retrobaments e doçors, mas aquò es masque lo passat que la vita remodèla coma juecs de neblas. La vinha es facha d'aiçò tanben, un mèl de l'anma, e qualquaren dins son orizont nos fai estantar e esperar. Insòlits aveniments lhi pòlon avenir provocats da la soleta fantasia, mas ren l'aveniment que es dessot a tuchi e que tuchi anula; la desparicion dal temp. Aquò capita ren, es; o ben, es la vinha mesma.
Derant lo viòl que monta a l'orizont, l'òme retorna pas filh; es un filh. Per un instant, ente chaeon tuchi lhi recòrds, se tròba dins lhi uelhs la vinha immòbla, instintiva, immutabla, quala totjorn a sabut d'aver ental còr. E ren capita, perque ren pòl avenir que sie mai grand d'aquela presença. Lhi a nimanc besonh de se fermar derant la vinha e reconéisser dins ela lhi tractes familiars e extraordinaris. Basta l'instant de l'encòntre e já lo
filh e l'òme an començat lor devisar que, ric de jorns, dal començament chambia ren.
